پمپ وکیوم (پمپ خلا)
مقدمه : اگر تاکنون گذرتان به آزمایشگاه های شیمیایی افتاده باشد، حتما پمپ وکیوم یا خلاء را دیده و یا از آن استفاده کرده اید. اما آیا می دانستید پمپ وکیوم یکی از مهم ترین ابزار صنعتی و آزمایشگاهی است؟ امروزه سيستم های وکيوم در صنايع مواد غذايی و کشاورزی گرفته تا توليد مواد شيميايی، از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند.
پمپ وکیوم دستگاهی است که با استفاده از روش مکش مثل یک جاروبرقی گازهای موجود در یک فضای بسته را کاملا تخلیه می کند. به عبارت دیگر پمپ خلأ ابزاری است که با تخلیه مولکول های هوای یک محفظه مشخص آب بندی شده، یک فشار منفی یا خلأ نسبی ایجاد میکند.
پمپ خلاء چطوری کار می کند؟
پمپ خلا از دو قسمت اصلی روتور و الکترو موتور تشکیل شده است .
با استارت الکتروموتور، حرکت دورانی به واسطۀ کوپلینگ های دستگاه، از الکتروموتور به روتور منتقل می گردد.
سپس روتور در محفظه استاتور شروع به حرکت می کند . در این میان هوا از طریق استاتور فشرده می شود و از دریچۀ دیگری خارج می شود. در حالی که فشار در محفظه کاهش می یابد، حذف مولکول های اضافی به صورت تصاعدی سخت تر می شود .
این فرایند در پمپ وکیوم به صورت دائم انجام می گیرد. یعنی حتی پس از دستیابی به میزان فشار نهایی، عملیات وکیوم ادامه دار خواهد بود و به پمپ آسیبی نمی رسد.
در یکی از انواع پمپ های وکیوم به نام پمپ وکیوم خشک گرافیتی تیغه های گرافیتی استفاده می شود که این تیغه ها درون قسمتی به نام شافت قرار می گیرد .
یکسری دیگر از پمپ های وکیوم به نام پمپ وکیوم روغنی وجود دارد که تیغه های فایبری درون آن مورد استفاده قرار میگیرد .
پمپ خشک تیغه گرافیتی (کربنی)
این دسته از پمپ ها در بازار به اویل لس نیز معروف هستند . طراحی این نوع پمپ مانند روتاری روغنی است . ولی تیغه های آن از جنس کربن (گرافیت) است . بر اثر کار مداوم و حرارت تیغهای این پمپ ها عمری نزدیک به یک سال دارند و بعد از آن لازم است تعویض شوند .
وکیوم پمپ روغنی
این مدل پمپ وکیوم عموما به صورت روتاری (چرخشی) است. ساختار و عملکرد این پمپ به گونه ای است که با استفاده از نیروی گریز از مرکز و حرکت دورانی، ایجاد خلاء می کند.
هوا از یک طرف وارد شده و پس از تولید فشار پایین توسط مکانیسم پمپ از سمت دیگر خارج می شود. این نوع پمپ همیشه باید روغن داشته باشد و در صورت کم بودن سطح روغن آن و نبود روغن در محفظۀ آن، پمپ کارکرد مناسبی نخواهد داشت.
در این مدل پمپ، روغن سه نقش عمده دارد. عایق کاری، خنک کنندگی و روغن کاری بخش های مختلف. خلاء تولیدی این مدل پمپ بین ۱ تا ۰.۱ میلی بار است و کیفیت روغن موجود در آن برای آب بندی در فشارهای پایین بسیار موثر است.
این مدل پمپ مثل هر وسیله دیگری که با روغن کار می کند، دارای محلی برای خروج بخار روغن و دود است. یعنی نوعی «اگزوز» دارد. بنابراین پمپ وکیوم روغنی باید در فضایی با گردش هوا قرار گیرد.